English Nederlands

Veterinaire Verhalen over Paarden


verteld door Leo Rogier Verberne
met tekeningen van Marisca Bruinooge-Verberne



Paarden

  • Cover
  • Opdracht
  • Colofon
  • Inleiding
  • Hoefbevangen
  • Kreupelheidsonderzoek
  • Plattelandspraktijk
  • Castreren
  • Klophengst
  • Dampig
  • Darminfarct
  • Droes
  • Aankoopkeuring
  • Hoefkatrol
  • Natuurlijk dekken
  • Paardenverlossing
  • Veulenziekte
  • Draadwond
  • Rugpijn
  • Hormoonspuit
  • Baarmoederontsteking
  • Bolspat
  • Verkeersongeluk
  • Dichtzetten
  • Tweelingdracht
  • Hoofdwond
  • Zadelmak maken
  • Auteur
  • 18. Bolspat

    Het paard is een teenganger. Zoiets als een balletdanseres op de klassieke spitzen. En zo bevindt zich het enkelgewricht bij een volwassen paard op ongeveer een halve meter boven de grond. Dat gewricht wordt bij dieren geen enkel genoemd maar sprong. Overvulling van de sprong met gewrichtsvocht heet bolspat. Bolspat kan verschillende oorzaken hebben; één daarvan is verstappen. Vergelijk het met het verzwikken van je enkel.

    Hengstenkeuring
    Tijdens het telefonisch spreekuur wordt een consult gevraagd door Jan van Loon uit Oirschot. Dat ligt bij Eindhoven, buiten ons praktijkgebied. Hij traint jonge hengsten voor de stamboekkeuring. Het vóórbrengen van paarden bij zo’n keuring is een vak apart. Jan van Loon staat als een van de beste bekend. Paarden die hij traint en voorbrengt, laten zich op hun best zien. Eigenaren die op de tribune toekijken, zijn vaak zelf verbaasd dat ze zo’n beste hengst bezitten. Een van deze dieren heeft zich bij de training verstapt en de sprong is dik geworden. Afspuiten met koud water en een paar dagen boxrust hebben daaraan weinig veranderd. Over drie weken is de eerste selectie. Met een bolspat maakt de hengst geen schijn van kans. Maar Oirschot is voor mij te ver weg. Of hij dan niet naar de praktijk kan komen met het paard? Ja dat kan. Morgenmiddag om halftwee dan maar. Van de hengst is al eerder een serie röntgenfoto’s genomen. Daarbij is in de gewrichten geen OCD (Osteo Chondritis Dissecans) gevonden. Dat is een aandoening met losse botfragmentjes in de gewrichten die overvulling kunnen veroorzaken; een reden tot afkeuring van de hengst. Het stamboek heeft zo’n röntgenonderzoek verplicht gesteld voor dekhengsten.

    Fris
    De volgende middag leg ik alle spullen die ik nodig heb in een bakje bij elkaar. De auto met de trailer stopt voor de praktijk. Hij wordt geparkeerd tussen de bomen langs het parkeerterrein. Luid gestommel en gehinnik dringt tot binnen door. De assistentes kijken op van hun werk. De trailer staat op zijn assen te schudden. Jan van Loon meldt zich aan de balie. Ik pak een extra flesje kalmeringsmiddel. De klep van de aanhanger gaat omlaag en de hengst komt achteruit naar buiten. Meteen gaat hij op zijn achterbenen staan: zijn hoofd reikt tot tussen de takken van de beukenbomen. Hij begint te bokken, gooit afwisselend zijn vóór- en achterbenen los van de grond en slaat fel achteruit. Dan steigert hij opnieuw tot hoog tussen de takken. Jan staat het allemaal rustig aan te zien. “Hij is nog een beetje fris” geeft hij als verklaring. De hengst heeft de voorbije dagen boxrust gehad en is dus niet getraind. En voor de keuring worden ze flink gevoerd. Hij barst van de energie.

    001

    ‘ hij is nog een beetje fris’

    De assistentes kijken bezorgd toe van achter de ramen. Aan het halster zit geen kinkettinkje zoals dat bij hengsten vaak wordt gebruikt. Met zo’n kettinkje heb je iets meer te vertellen over zo’n krachtpatser. Maar volgens Jan is dat niet nodig. Ik pak de praam uit mijn bakje. “Wat gade gij doen?” Ik zeg dat ik hem de praam op ga zetten en een spuitje geven om hem wat rustiger te maken. Maar volgens Jan is ook dat niet nodig. Hier moet een misverstand in het spel zijn. Ik leg uit dat ik met een naald in het spronggewricht moet prikken om het teveel aan vocht af te tappen. Daarna krijgt hij daar een kleine injectie. En tot slot moet een stevig drukverband worden aangelegd. “Dat kan” zegt Jan.

    Behandeling
    Ik aarzel. Dit is Jan van Loon en ik ken zijn reputatie in de omgang met paarden. Ook met heel lastige hengsten. Maar dit is gekkenwerk. Een driejarige hengst met een naald in zijn achterbeen steken zonder enig dwangmiddel of voorzorg! Eén keer wil ik het desnoods voorzichtig proberen. Maar bij de eerste trap zal ik hem onherroepelijk inspuiten. Toppaard of niet: ik wil niet verongelukken. Intussen danst de hengst alweer hoog op z’n achterbenen. Dan geeft Jan een rukje aan het halstertouw: “Stade gij nou us efkes stil”. Dat zijn letterlijk zijn woorden. Zonder stemverheffing of dreigen. Gewoon de mededeling: vanaf nu sta je stil. En de hengst staat stil. Voorzichtig nader ik zijn achterbeen. Ver voorover gebukt kan ik met een uitgestrekte arm net de sprong ontsmetten. Hij staat nog steeds stil. Ik doe steriele handschoenen aan; pak een naald uit de verpakking. “Nou daar komt ie dan.” Terwijl ik prik veer ik achteruit om de trap te ontwijken. Maar er is geen trap: de hengst staat onbeweeglijk. Geen voet heeft hij verzet. Dit is een mirakel of paardenmagie. Ook daarna staat de hengst stil. Het aftappen van het overtollige gewrichtsvocht duurt meerdere minuten. Dan het spuitje met cortison. Het aanleggen van een drukverband kost de nodige tijd. Door de druk moet de afscheiding van nieuw gewrichtsvocht worden afgeremd terwijl de cortison het overprikkelde gewrichtskapsel tot rust brengt. Alles bij elkaar duurt de behandeling minstens twintig minuten. Niet één keer heeft het paard ook maar een voet verzet. Als hij op de trailer wordt geleid, trekt hij wel het achterbeen hoog op: de reactie op het verband. Na enkele passen is het voorbij. Ik zweet van de doorstane spanning. Maar Jan van Loon had gelijk: Het kon.

    Afloop
    De hengst heeft het op de keuring goed gedaan: hij kwam door de eerste selectie en werd voorgebracht op de tweede bezichtiging in Den Bosch. Maar met Jan van Loon is het verkeerd afgelopen. Nee, de hengsten zijn nooit een probleem geweest; die hebben hem altijd gehoorzaamd. Maar bij de rijvereniging zou hij even helpen met het invlechten van een paard voor een concours hippique. Een hartstikke lief dier; deed nooit iets verkeerd; het paard van een meisje. Bij het opscheren van de staart kreeg Jan een trap in zijn gezicht. Hij heeft het aanvankelijk overleefd. Maar na maandenlang dokteren en revalideren werd hij toch niet meer de oude. Hij ging trimmen in het bos. Want om een paard voor te brengen op een keuring moet je ook zelf hard kunnen lopen. Op een middag is hij daar, in het bos, dood gevonden. Jan van Loon was een kunstenaar in zijn vak. Een kunstenaar met paarden.


    lees verder

    © Leo Rogier Verberne
    ISBN/EAN: 978-90-818362-5-8
    www.verberneboek.nl