English Nederlands

Veterinaire Verhalen over Paarden


verteld door Leo Rogier Verberne
met tekeningen van Marisca Bruinooge-Verberne



Paarden

  • Cover
  • Opdracht
  • Colofon
  • Inleiding
  • Hoefbevangen
  • Kreupelheidsonderzoek
  • Plattelandspraktijk
  • Castreren
  • Klophengst
  • Dampig
  • Darminfarct
  • Droes
  • Aankoopkeuring
  • Hoefkatrol
  • Natuurlijk dekken
  • Paardenverlossing
  • Veulenziekte
  • Draadwond
  • Rugpijn
  • Hormoonspuit
  • Baarmoederontsteking
  • Bolspat
  • Verkeersongeluk
  • Dichtzetten
  • Tweelingdracht
  • Hoofdwond
  • Zadelmak maken
  • Auteur
  • 3. Plattelandspraktijk

    praktijkcentrum

    ingang van het praktijkcentrum

    Dierenartsenpraktijk ”Hintham” staat op een groot bord boven de voordeur. Hintham is een wijk van het acht kilometer westelijker gelegen Den Bosch. De naam herinnert nog aan de tijd dat de praktijk daar zijn thuisbasis had. Naast de naam prijkt een Siamese tweeling gestileerd tot de letter H. Dat is het logo van de praktijk. Die had aanvankelijk maar twee dierenartsen. Vandaar het symbool.

    Dierenarts
    Dierenartsen waren aanvankelijk echte alleskunners: honden, katten, cavia’s, konijnen, kanaries en andere gezelschapsdieren kwamen vroeger op het spreekuur in Hintham. En de boeren in de omgeving werden ook van daaruit bediend met hun koeien, varkens, geiten, schapen en paarden. Maar de tijden veranderden en differentiatie deed zijn intrede in het vak. De praktijk werd gesplitst in een kliniek voor gezelschapsdieren, die in de stad gevestigd bleef, en een praktijk voor landbouwhuisdieren, waarvan het centrum verhuisde naar het platteland, naar Berlicum.

    Veearts
    Daar werd de oude naam ‘veearts’ weer relevant. Dat is praktischer dan ‘dierenarts voor landbouwhuisdieren en paarden’. Destijds waren veeartsen meestal mannen. De vier die vanuit het praktijkcentrum in Berlicum werkten, specialiseerden zich elk in twee diersoorten: rundvee en varkens, rundvee en paarden, varkens en kleine herkauwers (schapen en geiten), varkens en paarden. Mijn taak betrof het rundvee en de paarden. Alleen voor spoedgevallen waren we alle vier allround: tijdens de avond- en nachtdiensten moest ieder een koe of schaap kunnen verlossen, ook door middel van een keizersnee. En bijv. een gebroken poot in het gips zetten. Elke dag gingen we, na het telefonisch spreekuur, vanuit het centrum de boer op om alle oproepen af te werken. De medische mogelijkheden waren beperkt, want alle behandelingskosten moesten door het herstelde dier worden terugverdiend. De veehouderij is immers een bedrijf waarvan de boer leeft; geen hobby die geld mag kosten.

    Boer
    Tegenwoordig zegt men liever ‘veehouder’ dan ‘boer’. Maar veehouder en boer zijn geen synoniemen. Een stadsmens die buiten gaat wonen en daar een aantal vleeskoeien houdt, wordt wel veehouder, maar hij is daarmee nog geen boer. Boer-zijn is een manier van leven. Vele generaties boeren zijn op het bedrijf geboren en van kinds af opgegroeid met het boerenwerk. En dat vormde, op de lange duur, hun karakter. Een echte boer is eigenwijs, hardwerkend, nuchter, onafhankelijk en zuinig. Allemaal eigenschappen om voor jezelf te kunnen zorgen in of dichtbij de natuur.

    Dienst
    In een veeartsenpraktijk heeft altijd iemand dienst voor spoedgevallen, 365 dagen en nachten per jaar, inclusief feestdagen. Nachten dat je daarbij niet je bed uit hoeft zijn zeldzaam; twee oproepen in een nacht komen vaker voor. Die komen zelden achter elkaar, maar meestal als je net weer bent ingeslapen. Dienstweekeinden zonder werk zijn er niet. En de maandag daarna begint het telefonisch spreekuur gewoon weer om acht uur. Compensatie voor al dat avond- en nachtwerk in de vorm van vakantiedagen is onmogelijk omdat de belasting voor de thuisblijvers dan te groot zou worden: drie weken vakantie per jaar is het maximum. Dus werk je in een plattelandspraktijk 49 weken per jaar van gemiddeld 75 tot 80 uur. Dat zijn twee volledige banen in loondienst zonder de daarbij behorende extra vakantiedagen.

    Ongelukken
    Veeartsen komen dus vaak slaap tekort en ze maken daardoor nogal eens brokken met de auto. Voor krassen of kleine deuken heb ik de garage trouwens nooit lastiggevallen: je wil je auto tenslotte ook niet al te vaak missen voor reparaties. Maar de kwaliteit van je werk mag niet lijden onder je vermoeidheid: schadeclaims zijn in de praktijk niet langer ongewoon en de beroepsaansprakelijkheid moet daarom terdege zijn verzekerd.

    Ongezond
    Het werk van de veearts is boeiend maar ook lichamelijk zwaar. Vooral de rug krijgt het zwaar te verduren. Zo gebeuren verloskundige en chirurgische ingrepen in de praktijk nooit op de juiste werkhoogte: vaak wordt er geopereerd terwijl het dier op de grond ligt: je werkt dan in gebukte houding of op je knieën. Bovendien is het werk gevaarlijk: je moet voortdurend oppassen voor trappen en stoten van de patiënt of zijn koppelgenoten: die kunnen je ernstig beschadigen, zelfs invalide maken. Stalstof dat je inademt, kan emfyseem en allergieën veroorzaken. Het gillen van varkens die gevaccineerd worden, maakt je vroegtijdig doof. En je staat bloot aan allerlei infecties die van dieren op mensen kunnen overgaan. Geen wonder dat de arbeidsongeschiktheid onder veeartsen hoog is; zó hoog dat diverse verzekeringsmaatschappijen hen weigerden als klant.

    Assistente
    In ons praktijkcentrum werkten vier parttime assistentes. Ze vormden het thuisfront. Aan de balie leverden ze de medicijnen af die de boeren kwamen halen en ze bestelden nieuwe voorraden. Buiten het telefonische spreekuur namen ze de boodschappen aan en gaven die door aan de veeartsen. Ze steriliseerden de instrumenten voor keizersnedes en andere chirurgische ingrepen en hielden het gebouw schoon. Ze boekten de visitebriefjes in en draaiden maandelijks de rekeningen uit. Ze zetten koffie als hun bazen aanwezig waren, zuchtten opgelucht als die weggingen en ruimden de rotzooi op die ze achterlieten. Het is maar een greep uit hun talrijke taken.

    Telefoon
    Een boer aan de telefoon beschouwt het noemen van zijn naam doorgaans als tijdverlies of hij doet dat onverstaanbaar. De medicijnen die hij wil bestellen, hebben altijd moeilijke namen; de verpakking heeft hij niet bij de hand of die zit onder de stront. En zonder zijn bril kan hij die kleine lettertjes niet lezen: “Voor uierontsteking; ge weet wel; die ik altijd heb”. En raar maar waar: de assistente wéét dat dan ook. En tegen een boer die na lang zwoegen een kalf niet geboren kan krijgen en, als het bijna te laat is, de veearts belt, moet je niet zeggen: “heeft u een ogenblikje, want ik heb nog iemand aan de andere lijn”. De goede assistente moet het vruchtwater aan zijn armen als het ware door de telefoon kunnen ruiken.

    Vriendelijk
    En hoe lomp de klant ook is, de assistente moet vriendelijk blijven. Dat geldt ook als ze een spoedvisite moet doorgeven aan de veearts van dienst. Die is dan altijd druk bezig. In een vol programma komt een spoedvisite nooit gelegen. En in de voorbije nacht kan hij ook al zijn bed uit zijn geweest voor een spoedklus. Dus moet de assistente over veel takt en geduld beschikken. Ze mag geen fouten maken, nooit iets vergeten, en vooral onder alle omstandigheden vriendelijk blijven.

    Zwanger
    U vraagt u zich af hoe onze assistentes dat volhielden. Mij heeft dat vaak verbaasd. Toch is nooit één van hen in huilen uitgebarsten of gillend weggerend. Ook is niemand van hen overspannen geweest in al die jaren. De enige reden dat wij de dames na verloop van tijd kwijtraakten, was: zwangerschap.

    assistente

    assistente

    Kinderloos
    Het contact tussen boer en veearts was doorgaans hartelijk. Na een bedrijfsbegeleiding werd aan de keukentafel bij de koffie vaak niet alleen het wel en wee van de veestapel besproken maar ook dingen die speelden in het gezin. Zo bleef een echtpaar lang kinderloos terwijl het ouderschap zeer werd gewenst. Toen dat ter sprake kwam, zag de veearts hiervoor de oplossing. Een van onze assistentes zou binnenkort moeder gaan worden en de praktijk verlaten. En dus: “Laat je vrouw bij ons assistente worden, dan is ze zo zwanger.”
    Op dit hartelijke aanbod zijn de boer en zijn vrouw niet ingegaan.


    lees verder

    © Leo Rogier Verberne
    ISBN/EAN: 978-90-818362-5-8
    www.verberneboek.nl